Η ανάπτυξη μιας θετικής αυτοαντίληψης ή υγιούς αυτοεκτίμησης είναι εξαιρετικά σημαντική για την ευτυχία και την επιτυχία των παιδιών και των εφήβων.
Η αυτοεκτίμηση, είναι το πώς νιώθουμε για τον εαυτό μας και η συμπεριφορά μας αντανακλά ξεκάθαρα αυτά τα συναισθήματα.
Για τα παιδιά, η αυτοεκτίμηση προέρχεται συχνά από τη γνώση ότι τα αγαπούν και ότι ανήκουν σε μια οικογένεια που τα εκτιμά. Προέρχεται επίσης από τον έπαινο και την ενθάρρυνση για τα πράγματα που είναι σημαντικά για αυτούς και από το να αισθάνονται σιγουριά για το μέλλον.
Γιατί η αυτοεκτίμηση του έφηβου, είναι σημαντική;
Η θετική αυτοεκτίμηση για τους εφήβους, είναι σημαντική καθώς τους επιτρέπει να δοκιμάζουν νέα πράγματα, να αναλαμβάνουν υγιείς κινδύνους και να λύνουν προβλήματα. Με τη σειρά τους, η μάθηση και η ανάπτυξή τους θα είναι παραγωγική και θα τους προετοιμάσει για ένα υγιές και θετικό μέλλον.
Ένα νέο άτομο με υγιή αυτοεκτίμηση, είναι πιο πιθανό να εμφανίσει θετικά χαρακτηριστικά συμπεριφοράς, όπως:
- Να ενεργεί ανεξάρτητα και ώριμα
- Να είναι περήφανο για τα επιτεύγματά του
- Να αποδέχεται την απογοήτευση , αντιμετωπίζοντάς την με υπευθυνότητα
- Να δοκιμάζει νέα πράγματα και προκλήσεις
Πώς μπορεί η χαμηλή αυτοεκτίμηση να επηρεάσει το έφηβο παιδί μου;
Όταν κάποιος έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, τείνει να αποφεύγει καταστάσεις όπου πιστεύει ότι υπάρχει κίνδυνος αποτυχίας, αμηχανίας ή λάθους. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν σχολική εργασία, να κάνει φίλους και να δοκιμάσει νέες δραστηριότητες, που είναι όλα σημαντικά μέρη, μιας υγιούς εφηβικής ζωής.
Εάν η χαμηλή αυτοεκτίμηση δεν εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί, τότε μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως:
- δυσκολία να κάνει φίλους
- αρνητικές διαθέσεις όπως αίσθημα λύπης, άγχους, ντροπής ή θυμού
- χαμηλό κίνητρο
- κακή εικόνα σώματος
- επικίνδυνη και πρόωρη σεξουαλική δραστηριότητα
- αλκοόλ ή/και λήψη ναρκωτικών για να νιώσει καλύτερα
Το πώς νιώθει ένα άτομο για τον εαυτό του είναι αποτέλεσμα των εμπειριών του και του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζει τις καταστάσεις. Οι πιο κοινές αιτίες χαμηλής αυτοεκτίμησης στους εφήβους είναι:
- μη υποστηρικτικοί γονείς, φροντιστές ή άλλοι που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή τους
- φίλοι, που είναι κακές επιρροές
- στρεσογόνα γεγονότα της ζωής, όπως διαζύγιο ή μετακόμιση σπιτιού
- τραύμα ή κακοποίηση
- κακές επιδόσεις στο σχολείο ή μη ρεαλιστικοί στόχοι
- διαταραχές της διάθεσης όπως η κατάθλιψη
- ανησυχία
- εκφοβισμός ή μοναξιά
Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, οι γονείς μπορούν να προωθήσουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού τους. Οι περισσότεροι γονείς, το κάνουν χωρίς καν να συνειδητοποιούν ότι τα λόγια και οι πράξεις τους έχουν μεγάλη επίδραση στο πώς νιώθει το παιδί ή ο έφηβος για τον εαυτό τους. Υπάρχουν διάφορες στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε συνειδητά για να χτίσετε την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας.
- Όταν αισθάνεστε καλά με το παιδί σας και τα πράγματα που κάνει, πείτε το. Τα παιδιά θυμούνται τις θετικές δηλώσεις που τους λέμε.
- Να είστε γενναιόδωροι με τον έπαινο, σε περιπτώσεις όπου το παιδί σας κάνει καλή δουλειά ή επιδεικνύει ταλέντο. Επίσης, χρησιμοποιήστε επαίνους για να επισημάνετε τα θετικά χαρακτηριστικά του χαρακτήρα.
- Διδάξτε στο παιδί σας, να εξασκείται στις θετικές δηλώσεις του εαυτού. Αυτό που πιστεύουμε, καθορίζει το πώς νιώθουμε και το πώς αισθανόμαστε καθορίζει το πώς συμπεριφερόμαστε.
- Διδάξτε στο παιδί σας τη λήψη αποφάσεων και να αναγνωρίζει πότε έχει πάρει μια καλή απόφαση.
- Περάστε ποιοτικό χρόνο με το παιδί σας. Ακούστε το και βοηθήστε ώστε να μάθει νέα πράγματα και να πετύχει στόχους.
Πράγματα που πρέπει να προσέξετε:
- Εάν το παιδί σας κάνει κάτι που δεν σας αρέσει, είναι καλύτερα να του πείτε τι θα μπορούσε να κάνει αντί να χρησιμοποιεί αρνητική γλώσσα ή φωνές.
- Ελέγξτε την ψυχραιμία σας και μην φωνάζετε στο παιδί σας, ειδικά όχι δημόσια. Θα νιώσουν αμήχανα και ντροπή.
- Αποφύγετε την κριτική που έχει τη μορφή χλευασμού ή ντροπής.
- Το να απειλείτε να εγκαταλείψετε το παιδί σας εάν δεν κάνει αυτό που θέλετε ή να λέτε πράγματα που υποδηλώνουν ότι η ζωή θα ήταν καλύτερη χωρίς αυτό, μπορεί να βλάψει την αυτοεκτίμηση του παιδιού.
- Το να αγνοείτε τα παιδιά, να τα αντιμετωπίζετε σαν ενοχλητικά ή να μην ενδιαφέρεστε για αυτά.
- Αρνητικές συγκρίσεις με άλλα παιδιά, ιδιαίτερα αδέρφια και αδερφές. Είναι καλύτερα να αναγνωρίζετε τις επιτυχίες και τα επιτεύγματα κάθε παιδιού.
*Στο Πρότυπο Ιατρείο Δημιουργικής Ψυχοθεραπείας της Dr. Μαρίας Λεβέντη λειτουργεί τμήμα Γονεϊκής Αυτογνωσίας σε συνεργασία με την Οικογενειακή Σύμβουλο, Professional Parent Coach και Ειδική Παιδαγωγό Ράνια Βλάγκα.
