Η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ), είναι ένας απίστευτα ισχυρός παράγοντας βελτίωσης των σχέσεων με τα παιδιά μας, τους συντρόφους μας, τα αδέρφια μας και την ευρύτερη οικογένεια μας.
Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη;
Είναι η ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και τα συναισθήματα των άλλων, να κάνουν διάκριση μεταξύ διαφορετικών συναισθημάτων και να τα ονομάσουν κατάλληλα, καθώς και να χρησιμοποιούν τη συναισθηματική πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς.
Όταν ξέρεις πώς νιώθεις, δεν μπορούν να σε χειραγωγήσουν τα συναισθήματα των άλλων ούτε να κατηγορείς μόνο τους γύρω σου για τις οικογενειακές συγκρούσεις. Ως εκ τούτου, οι περισσότερες από τις τεχνικές για τη βελτίωση των οικογενειακών σχέσεων επικεντρώνονται στην επικοινωνία των συναισθημάτων, καθώς οι στενές σχέσεις επικεντρώνονται στο συναίσθημα.
Χωρίς αυτή τη συναισθηματική οικειότητα, η οικογενειακή επαφή γίνεται βάρος.
Ποια είναι τα θεμέλια της συναισθηματικής νοημοσύνης στην οικογένεια;
Να κοιτάζετε πρώτα τον εαυτό σας .Δεν είναι εγωιστικό!!! Η οικογένεια είναι ένα σύστημα που αποτελείται από αλληλεξαρτώμενα άτομα. Αυτό σημαίνει ότι η καλύτερη ελπίδα σας για την επίλυση οποιουδήποτε οικογενειακού προβλήματος είναι να παρακολουθήσετε τη δική σας συναισθηματική υγεία. Όταν ενεργείτε με την πεποίθηση ότι έχετε δικαίωμα και υποχρέωση να διεκδικείτε τις δικές σας συναισθηματικές ανάγκες, η οικογένειά σας θα παρατηρήσει ότι η συναισθηματική σας ανεξαρτησία δεν ωφελεί μόνο εσάς, αλλά ολόκληρη την οικογένεια και μπορεί γρήγορα να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας.
Να θυμάστε ότι η συνέπεια χτίζει εμπιστοσύνη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η έλλειψη συνέπειας καταστρέφει την εμπιστοσύνη και ειδικά τα παιδιά μπορεί να μπερδευτούν και να φοβηθούν. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να διατηρείτε την ευαισθητοποίησή σας ενεργή με την οικογένεια.
Να αναγνωρίστε ότι το να είστε κοντά δεν σημαίνει ότι είστε “ κλώνοι”. Μερικές φορές οι οικογενειακοί δεσμοί, μας τυφλώνουν στη μοναδικότητα αυτών που αγαπάμε. Η υπερηφάνεια για την οικογενειακή συνέχεια μπορεί να μας διευκολύνει να το ξεχνάμε. Δεν μπορεί να αναμένεται από εσάς να έχετε τα ίδια ταλέντα με τα παιδιά σας, παρόλο που μπορεί να μοιάζετε πολύ ή ότι θα επιλέξουν απαραίτητα να ακολουθήσουν τα βήματα των γονιών τους· ή ότι εσείς και ο σύζυγός σας θα πρέπει να περάσετε όλο τον ελεύθερο χρόνο σας μαζί μόνο και μόνο επειδή είστε παντρεμένοι.
Να θυμάστε ότι το να γνωρίζεις ανθρώπους σε όλη σου τη ζωή δεν σημαίνει ότι τους καταλαβαίνεις. «Σε ήξερα όταν…» δεν σημαίνει ότι σε ξέρω τώρα, όσο κι αν σε αγαπούσα πάντα. Όλοι αλλάζουμε, και όμως ο καθένας μας φαίνεται να βλέπει την αλλαγή μόνο στον εαυτό του. Πόσο εξοργιστικό είναι να σε συστήνουν ως παιδί-αδερφό κάποιου όταν είσαι πενήντα πέντε ετών ή να σε αντιμετωπίζουν μονίμως ως τον αρχηγό που ήσουν στα δεκατέσσερα παρά το γεγονός ότι είσαι τώρα Διευθύνων Σύμβουλος της δικής σου εταιρείας. Τώρα που έχετε αποκτήσει ενσυναίσθηση, μπορείτε να απομακρύνετε απαλά την οικογένειά σας από στάσιμα μοτίβα αλληλεπίδρασης, διαμορφώνοντας την προσοχή που θα θέλατε να λάβετε. Όταν είστε με την οικογένειά σας, μην αναζητάτε αυτόματα το “καταφύγιο συνομιλίας” αναπολώντας τις παλιές εποχές. Ρωτήστε ό,τι νέο υπάρχει και δείξτε ότι σας ενδιαφέρει πραγματικά.
Να προσέχετε για καταστροφικές συναισθηματικές αναμνήσεις. Πιάνοντας τον τριαντάχρονο εαυτό σας να ανταποκρίνεται σε έναν γονέα με τη φωνή του πεντάχρονου μπορεί να σας κάνει να νιώσετε αδύναμοι και απογοητευμένοι. Με το EQ δεν χρειάζεται να παγιδεύεστε από συναισθηματικές αναμνήσεις. Κάθε φορά που νιώθετε ότι δεν έχετε τον έλεγχο με την οικογένεια – είτε θυμώνετε με τον εαυτό σας επειδή συμπεριφέρεστε σαν παιδί με τους γονείς σας είτε θυμώνετε με τον σύζυγο και τα παιδιά σας – αφιερώστε λίγο χρόνο για να αναλογιστείτε τις αναμνήσεις που μπορεί να πυροδοτούν αυτήν την συμπεριφορά σας.
Να εκτιμάτε κάθε στάδιο της ζωής σε κάθε μέλος της οικογένειας. Ανεξάρτητα από το πόσο καλά καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορεί να συμβεί – θέλουμε απεγνωσμένα η μαμά και ο μπαμπάς να μείνουν όπως είναι και τα παιδιά να μείνουν για πάντα στο σπίτι. Το καλύτερο για να αποδεχτεί κανείς αυτό το γεγονός συναισθηματικά, είναι να αγκαλιάσει την αλλαγή. Αποδεχτείτε τον φυσικό φόβο που προκαλεί η γήρανση των γονιών σας, αλλά χρησιμοποιήστε τη συναισθηματική σας επίγνωση και ενσυναίσθηση για να καταλάβετε πώς μπορείτε να αγαπήσετε αυτή τη στιγμή για τις μοναδικές της ιδιότητες. Τι μπορείτε να μοιραστείτε εσείς και οι γονείς σας τώρα που δεν ήταν δυνατό στο παρελθόν; Μπορείτε να συνεχίσετε να διασκεδάζετε και να βεβαιωθείτε ότι όλοι εξακολουθούν να αισθάνονται χρήσιμοι και άξιοι στο σύστημα υποστήριξης της οικογένειας, παρόλο που οι ρόλοι και οι ευθύνες πρέπει να αλλάξουν;
Εάν δεν είστε σίγουροι τι θα λειτουργήσει, ρωτήστε. Η πλήρης αποδοχή του φόβου σας για την αλλαγή μπορεί να σας διευκολύνει να αναλύσετε θέματα που μπορεί να θεωρούσατε άβολα στο παρελθόν. Σε μια ευέλικτη, υγιή οικογενειακή δυναμική, η αλλαγή είναι μόνο μία από τις πολλές ευκαιρίες που έχετε για να εμπλουτίσετε ο ένας τον άλλον.
Πως μπορείτε να δυναμώσετε την οικογενειακή σας δυναμική χρησιμοποιώντας την συναισθηματική νοημοσύνη;
Οι παρακάτω 8 συμβουλές θα σας φέρουν πιο κοντά στην οικογένεια και τη συναισθηματική σας νοημοσύνη.
Φροντίστε την υγεία σας, αν ελπίζετε να φροντίσετε κάποιον άλλο.
- Ακούστε αν περιμένετε να σας ακούσουν. Η έλλειψη επικοινωνίας είναι το πιο ηχηρό παράπονο στις περισσότερες οικογένειες. Η απάντηση στο «Γιατί δεν με ακούνε;» μπορεί να είναι απλώς «Δεν τους ακούς».
- Διδάξτε τη συναισθηματική επιλογή. Νιώστε, αναγνωρίστε, αποδεχτείτε και διαχειριστείτε όλα τα συναισθήματα σας αλλά όχι όλες οι συμπεριφορές. Εγκαθιδρύστε μια πρότυπη συμπεριφορά που σέβεται και ενθαρρύνει τα συναισθήματα και τα δικαιώματα των άλλων, ωστόσο καθιστά σαφές ότι έχουμε την επιλογή για το τι να κάνουμε με αυτό που νιώθουμε.
- Διδάξτε τη γενναιοδωρία λαμβάνοντας αλλά και δίνοντας. Το να δίνεις και να λαμβάνεις είναι μέρη της ίδιας αγαπητικής συνέχειας. Αν δεν δώσουμε, δυσκολευόμαστε να λάβουμε, και αν δεν μπορούμε να λάβουμε, δεν έχουμε πραγματικά πολλά να δώσουμε. Αυτό περιλαμβάνει το να είστε γενναιόδωροι στην έκφραση αγάπης. Όλοι σε μια οικογένεια (ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά) χρειάζονται τη συναισθηματική σιγουριά από λόγια, χειρονομίες και βλέμματα αγάπης. Εκείνοι που απαιτούν τη λιγότερη συναισθηματική προσοχή μπορεί να τη χρειάζονται περισσότερο.
- Αναλάβετε την ευθύνη για αυτό που επικοινωνείτε σιωπηλά. Οι πολύ νέοι και ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε μη λεκτικές ενδείξεις. Περισσότερο από τα λόγια μας, ο τόνος της φωνής, η στάση (γλώσσα του σώματος) και οι εκφράσεις του προσώπου μεταφέρουν τα συναισθήματά μας. Τα λόγια αγάπης που έρχονται μέσα από σφιγμένα δόντια δεν μεταφέρουν αγάπη αλλά σύγχυση.
- Μην προσπαθείτε να λύσετε προβλήματα για τους αγαπημένους σας. Το να φροντίζετε την οικογένειά σας δεν σημαίνει να αναλαμβάνετε τα προβλήματά τους, να δίνετε αυτόκλητες συμβουλές ή να την προστατεύετε από τα δικά τους συναισθήματα. Αφήστε τους να γνωρίζουν τις δυνάμεις τους και αφήστε τους να σας ζητήσουν αυτό που χρειάζονται και ανακαλύψτε ποιες είναι οι μοναδικές ανάγκες κάθε ατόμου. Δεν μπορείτε να υποθέσετε ότι η γιαγιά σας χρειάζεται τα ίδια σημάδια αγάπης με το τρίχρονο παιδί σας ή ότι κάποια από τις δύο θα έχει τις ίδιες ανάγκες την επόμενη χρονιά. Σε περίπτωση αμφιβολίας, ρωτήστε!
- Γίνε το παράδειγμα με πράξεις, όχι με γκρίνια. Οι αξίες σας θα μεταδοθούν με τις πράξεις σας, ανεξάρτητα από το τι λέτε.
- Αναγνωρίστε τα λάθη σας σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των νεότερων μελών της οικογένειας. Το να λες ότι λυπάσαι όταν πληγώνεις κάποιον που αγαπάς, δείχνει ταπεινότητα και συναισθηματική ακεραιότητα. Μπορείτε να αποδείξετε ότι κανείς δεν είναι τέλειος, αλλά όλοι μπορούν να μάθουν σε οποιαδήποτε ηλικία. Η συγγνώμη αποδεικνύει ότι μπορείτε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας και διευκολύνει τη συγχώρεση των άλλων.
*Στο Πρότυπο Ιατρείο Δημιουργικής Ψυχοθεραπείας της Dr. Μαρίας Λεβέντη πραγματοποιούνται συνεδρίες Γονεϊκής Αυτογνωσίας από την επίσημη συνεργάτιδα- Οικογενειακή Σύμβουλο, Professional Parent Coach και Ειδική Παιδαγωγό Ράνια Βλάγκα.
